Fala - nad morzem

Łączyno

24 lipiec 2013r.

ŁĄCZYNO to letniskowa wieś, nad Jez. Raduńskim Dolnym, 2 km na północ od wspomnianej grobli (Bramy Kaszubskiej). Nazwa Łączyna wiele mówi o przeszłości tej osady - do czasu budowy grobli przez Jez. Raduńskie trakt z Kartuz za Brodnicą Górną skręcał lekko na północ i prowadził do osady PRZEWÓZ, leżącej przy wschodnim brzegu Jez. Raduńskiego. Reszty chyba nie muszę już pisać... W Łączynie zlokalizowany jest całoroczny ośrodek wczasowy Modrók. Z kolei we wspomnianym Przewozie działa kilka kwater agroturystycznych. Ze względu na dziwną nazwę, warto jeszcze wspomnieć, że z Przewozem sąsiadują osady Kalka, Sznurki, Maks i Lampa. WYGODA ŁĄCZYŃSKA to dawne pustkowie położone 2 km na północ od Łączyna (przy drodze Borucino-Miechucino). Miejsce to wybrano na początku XX wieku, by wybudować nowy kościół (i nie faworyzować żadnej z okolicznych wsi). Monumentalna neobarokowa świątynia św. Józefa, z rozległym, otoczonym murami dziedzińcem, zabudowaniami organistówki i dużym cmentarzem - to jedyne budowle w głębokiej dolinie. Nad wejściem do kościoła znajduje się piękna płaskorzeźba Wniebowzięcia NMP, wykonana przez Fran-za Vlasdecka z Moguncji. Autorem projektu tego kościoła był mieszkający w Kolonii architekt Fritz Kunste. Podobny kościół wg jego projektu powstał w Swornychgaciach koło Chojnic. Na północ od Wygody leży stara kaszubska wieś BORZESTOWO. Jest to rodowa siedziba znanej szlacheckiej rodziny Bo-rzestowskich. Wieś jest dziś typowo rolnicza i nie ma zabytków. Na północ od Borzestowa leżą dwa długie rynnowe zbiorniki - jeziora Długie i Wielkie. Niezapomniany może być przejazd szosą biegnącą wzdłuż nich do Miechucina, gdyż miejscami wznosi się ona ponad 80 m nad taflę wody. ZGORZAŁE to rozległa wieś letniskowa, leżąca przy drodze łączącej Stężycę z szosą Kartuzy-Bytów (po wschodniej stronie Jez. Raduńskiego Górnego). Głównym jej walorem jest położenie w otoczeniu lasów, na wysokim brzegu pełnego tu zatoczek i cypli jeziora. Interesująca jest genealogia nazwy, pochodzącej od słowa gorzeć (płonąć), odzwierciedlająca kilkakrotne pożary wsi. Kompleksy obiektów wypoczynkowych (w większości ośrodków zakładowych, założonych jeszcze w latach 70. XX wieku) zaczynają się już 2 km przed Zgorzałem, a kończą tuż przed Stężycą. Okoliczne lasy doskonale nadają się do spacerów, ale brak tu znakowanych szlaków pieszych. Wśród lasów na wschód od Zgorzałego usytuowana została leśniczówka UNIRADZE. W okolicznych kniejach znajduje się największe w okolicy prehistoryczne cmentarzysko - kilkaset kurhanów i pochówków ciałopalnych. Kurhany i groby są jednak słabo widoczne pośród drzew. Okolice te są bardzo urokliwe i doskonale nadają się do wędrówek pieszych (przez Uniradze przechodzi czarny szlak pieszy). Na wysokości Zgorzałego, tyle tylko że nad zachodnim brzegiem Jez. Raduńskiego Górnego, leży ŻUROMINO. Dawna uboga wieś jest obecnie skupiskiem dacz i letniskowych willi (dojazd od strony Stężycy). OSTRZYCE położone są niecałe 2 km dalej, nad wąskim i długim Jeziorem Ostrzyckim. Po raz pierwszy w źródłach pisanych pojawiły się w roku 1241. Od roku 1422 należały do klasztoru kartuzów. W okresie wojen szwedzkich wieś znacznie ucierpiała. Od lat Ostrzyce słusznie uznawane są za jeden z głównych ośrodków turystycznych Szwajcarii Kaszubskiej. Nie ma tu zabytków, szczęśli- widać także Wzgórza Szymbarskie z Wieżycą. Przy punkcie widokowym znajduje się pomnik poświęcony kaszubskim partyzantom -bohaterom II wojny światowej. Wzgórze to w ciągu wieków wielokrotnie zmieniało swoją nazwę, ulegając politycznym modom. Prusacy nazywali je Górą Prezydenta, później zaś byta to góra jednego z pomorskich wojewodów. Szczęśliwie, współczesna nazwa ma szansę pozostać na zawsze, gdyż jest politycznie neutralna. Tu co roku na początku lipca obchodzone są truskawkowe dożynki - truskawkobranie. Truskawka, sprowadzona do Europy w drugiej polowie XIX wieku, została w tej części Kaszub rozpropagowana przez proboszcza parafii w Wygodzie Łączyńskiej. Ciężkie, gliniaste gleby, dominujące w okolicy, znakomicie odpowiadają truskawkom. Dziś prawie każdy gospodarz uprawia malene lub jagodę, jak określają je tutejsi Kaszubi. Często uprawa ta zajmuje kilka hektarów, więc nie dziwi obfitość truskawek, których wysyp następuje na przełomie czerwca i lipca, znacznie później niż w centralnej Polsce. Na Złotej Górze początek bierze kręta Droga Kaszubska, wybudowana w latach 60. XX wieku, prowadząca pomiędzy jeziorami i wzgórzami, przez Ostrzyce, Kolano, Krzesznądo Wieżycy. Na zachód od Złotej Góry leży Brodnica Górna, duża rolnicza wieś, dawny majątek ziemski. Jedyną zabytkową budowlą w Brodnicy Górnej zdaje się być wzniesiony tuż przed II wojną światową kościół. Przy zachodnim krańcu wsi, koło szosy do Bytowa znajduje się pomnikowy głaz narzutowy. Z kolei BRODNICA DOLNA jest pierwszą wsią na Kaszubskiej Drodze poniżej Złotej Góry. Miejscowość ta rozwinęła się w XX wieku pomiędzy jeziorami Wielkie Brodno i Ostrzyckim. Od lat jest to znany ośrodek letniskowy, z licznymi kwaterami i małą przystanią nad jez. Brodnowie jednak nowoczesna zabudowa harmonizuje z otoczeniem, a typowe dla lat 70. budynki stanowią jedynie niewielką część ostrzyckiej zabudowy. Od lat kultywowane są tu kaszubskie tradycje. Markowy „produkt" stanowią przejażdżki wozem drabiniastym i bryczkami. Ostrzyce, jako pierwsza na Kaszubach wieś, otrzymały dwujęzyczne (polskie i kaszubskie) tablice z nazwami ulic. Popularnym miejscem wido- kowym jest leżąca przy drodze z Ostrzyc do Brodnicy Dolnej Jastrzębia Góra. Po przeciwnej stronie jeziora znajduje się rezerwat Ostrzycki Las, w którym chronione jest między innymi naturalne stanowisko siedmiu gatunków storczyków. W Ostrzycach znajduje się także kort tenisowy, dwa pola namiotowe, plaża oraz czynny zimą wyciąg narciarski. Ciekawostką jest wystawa ponad 1000 gatunków kaktusów w małej palmiarni przy kortach tenisowych. GORĘCZYNO to duża wieś leżąca przy drodze z Ostrzyc do Somonina. W XIII wieku było siedzibą kasztelanii, a znajdujący się tam piękny barokowy kościół wzniesiony został przez zakon kartuzów w 1639 roku. Rozbudowano go na początku XX wieku (dwie nawy boczne), zachowując stare, barokowe jeszcze wyposażenie. W ogrodzie przed plebanią, obok kościoła, obejrzeć można XVII-wieczną figurę św. Nepomucena. Z Ostrzyc można Drogą Kaszubską dojechać do Wieżycy i Szymbarku, opisanych w dalszej części przewodnika. Ze Złotej Góry udający się w kierunku Bytowa przejeżdżają przez Brodnicę Górną i przez lasy docierają do tzw. Bramy Kaszubskiej, wybudowanej w XIX wieku grobli, dzielącej Jeziora Raduńskie na dwie części. Tuż za Jeziorami Raduńskimi leżą Borucino i Łączyno. STĘŻYCA to duża gminna wieś, leżąca przy południowym krańcu 1 Jez. Raduńskiego Górnego. W XIII wieku wymieniana była jako i posiadłość rycerska. Później, przez wieki osada składała się jednak z dwóch Stężyc - Królewskiej i Szlacheckiej, leżących na przeciwległych brzegach Raduni. Co ciekawe, obie Stężyce były jeszcze JF w XIX wieku samodzielnymi gminami. Wówczas mieszkało tu i w okolicznych przysiółkach blisko 4000 osób. Wieś była dość ważnym centrum handlu inwentarzem (odbywały się 2 duże jarmaki bydła i trzody). Na początku XX wieku planowano poprowadzenie przez Stężycę linii kolejowej z Bytowa do Kartuz, ale projekt upadł. Dziś warto obejrzeć tu barokowy kościół z oryginalnym XVIII-wiecznym wyposażeniem. Nieopodal znajduje się słynna restauracja Jejmościna, a na wzgórzu, przy drodze do Szymbarku, zachował się dawny kościół ewangelicki (z końca XIX wieku, obecnie ośrodek oazowy). Dziś jest to jedyna pamiątka po ewangelikach mieszkających w Stężycy do 1920 roku. Stężyca leży między 2 jeziorami - zagospodarowanym turystycznie Jez. Raduńskim Górnym (plaża i kąpielisko) oraz malowniczym, ale nie nadającym się do kąpieli Jez. Stężyckim.

wycieczki, kaszuby, kwatery nad morzem, portale turystyczne, szlaki pomorza, turystyka w Polsce, wczasy nad morzem, Wycieczki, wypoczynek, Zwiedzanie Kaszuby, Stężyca, Pomorze Kaszubskie, Łączyno, Jeziora